„Jedino što me drži to je fudbal. Opet ga igram i to izvrsno. Zrak, veseli mladići, zelena trava, igra i pobeda, oslobodili su me“, bilježi Miloš Crnjanski u jednom pismu svom prijatelju Ivi Andriću.
Crnjanski je u svom životu imao dosta opsesija, ali čini se dvije velike. Pored poezije, kojom je ovaj rođeni pisac iskazao svoj senzibilitet, jedina možda i veća jeste njegovo veličanstvo fudbal.
Za sebe je govorio da je odrastao u fudbalu i nikad nije mogao da ga zaboravi.
Sa fudbalom se susreo veoma rano, još u Temišvaru počinje da igra kao centarfor ili lijeva polutka, prvo u klubu gimnastičara a zatim i u profesionalnom klubu željezničara Kanjiža.
Kako je teklo njegovo školovanje, tako je mijenjao i klubove za koje je igrao. Kao student nastupa u Rijeci, sušičkoj Viktoriji i Novom Sadu (MTK).
Legenda kaže da je lično Miloš Crnjanski zaslužan za izgradnju riječkog stadiona Kantrida, jer je nagovorivši svog rođaka koji je bio direktor luke koja je upravljala kamenolomom, na čijem je mjestu današnji stadion, pomogao inicijativu svojih drugova.
Kasnije je govorio da se te 1913. godine malo zanimao za poeziju, a da mu je fudbal bio na prvom mjestu. Tu godinu je smatrao za najljepšu godinu u svom životu.
Posle rata postaje kapiten pančevačkog Banata. Uporedo sa sad već ustaljenim književnim životom teče i onaj sportski. Sa prijateljima 1924. godine osniva list „Sportista“. Pomno prati fudbalsku scenu Kraljevine, navija za Jugoslaviju, a u intervjuu za „Sportistu“ 1930. godine kaže da bi više volio da zaigra za Jugoslaviju, no da opet dobije nagradu Akademije.
Kasnije mu se želja donekle ispunila, jer biva uvršten u old-boj tim Jugoslavije.
Iz tadašnjeg perioda po magiji igre izdvaja Lubardića, Dragana Jovanovića Ženu, svoje učenike iz Četvrte muške gimnazije Milutinca, Đokića i Hrnjčeka (putnike u Montevideo), a za Mošu i Tirnanića bilježi da su neosporni majstori i da ljepše poteze nije viđao ni kod najboljih evropskih fudbalera tog vremena, a gledao je sve tadašnje velikane: Rapid, Ferencvaroš, Seltik.
Po povratku u Jugoslaviju rijetko odlazi na stadion. Jednom se dogodilo da je Miljan Miljanić poslao kola po njega da bi gledao Crvenu Zvezdu, za koju je navijao. U nedeljnim šetnjama pored čuburske kafane Vltava, često se raspitivao kako je ograo njegov ljubimac Dušan Savić.
Simpatije prema Zvezdi, svedoči Buca Mirković, rodila se na londonskom Hajberiju, gdje je Zvezda igrala majstoricu Kupa evropskih šampiona protiv Glazgov Rendžersa, a o toj ljubavi govorio je:
„To nije bilo navijačko opredeljenje u pukom smislu, već osećanje jedne visoke kulture sporta koju je Zvezda na najbolji način tada demonstrirala.“
O njegovom interesovanju za fudbal u vrijeme izgnanstva ne znamo mnogo, ali po nekim pismima prijateljima i u njegovim bilješkama („Itaka i komentari“), vidimo da ta ljubav nije izostajala ni tad.
A fudbal je kao muška stvar na najbolji način pristajao uz njegov kicoški karakter. Miloš, ta prznica koja kroz čitav život u neprestanoj borbi krči sebi razne puteve u fudbalu vidi imitaciju te borbe. To je Crnjanski koji je spreman da se potuče u kafani, i Crnjanski koji je najčulniji poeta. Ono što pjesniku kakav je bio Crnjanski, a bio je rođeni pjesnik, pristaje uz karakter to je urođeno opažanje stvari, koje on takođe vidi kao jednu od glavnih karakteristika dobrog fudbalera. Miloš oživotvoruje svaku svoju riječ i to dokazuje svojim interesovanjima za igru, ljudsku težnju da se bude izvanredan, uzvišen.
A šta bi Crnjanski danas u vremenu kad je fudbalom zavladao novac i kad mu samo rijetki momenti vraćaju onaj viteški karakter?
Da li bi velika prznica odlazio na stadion i uživao u bravurama skupo plaćenih igrača ?
To ne znamo, ali možemo da pretpostavimo da bi u igri kojom je bio zaokupljen čitav svoj vijek i dalje pronalazio isti smisao.
Odlazio bi i posmatrao nadmetanja seoskih timova svoje Vojvodine. Valjda bi i dalje pratio Premijer ligu i sve londonske, pančevačke i sve druge vesele mladiće. Možda bi pare od poslednjeg izdanja sabranih djela stavljao na pobjedu Atletiko Madrida. Vjerovatno bi se divio beskompromisnom Murinju, incidentnom Blaoteliju, divovskom Zlatanu.
Bio bi jedan od navijača londonskog Vimbldona, koji se bori da se klub ne preseli iz grada.
Da zasigurno bi bio navijač Vimbldona i član lude družine s početka devedesetih. Među našim igračima bi cijenio samo one koji imaju odlike prvoklasnog engleskog i našeg rasnog. Možda bi volio Vidića ili Kolarova.
A poezija, nju bi prepustio drugima, onima koji za život nisu pretpostavili da je viteška arena i igra nad igrama, već samo puke riječi. A oko njega bi i dalje sve bilo i poezija i fudbal, jednako.
Dejan Vojvodić
