Smederevska tvrđava – nekad i sad

“Kakav grad, po jačini i neosetljivosti,
reći ćeš da je nebeska kula.
To je mjesto takvo da ti se čini,
kao da sunce u svom sjaju sipa biserna zrna.“

Smederevska tvrđava

Smederevska tvrđava je poslednje veliko ostvarenje srpskog srednjevekovnog vojnog graditeljstva. Građena je uz velike napore, sa ciljem da zameni izgubljeni Beograd. Za novo središte Srbije izabran je ranije nenaseljen položaj na ušću reke Jezave u Dunav, koji je predodredio trougaoni oblik osnove grada.

U prvoj etapi, između 1428. i 1430. podignut je zamak sa vladarskim dvorom despota Đurđa (1427-1456 ). Nakon toga, tokom četvrte decenije XV veka, bedemima je bio opasan prostor između Jezave i Dunava, površine od oko 10 hektara, namenjen za izgradnju gradskog naselja.

Natpis na Smederevskoj tvrđavi

Smederevski zamak – Mali grad  trougaone osnove, bio je opasan moćnim glavnim bedemom koji je prema kopnenoj strani imao isturene četiri kule. Na jednoj od kula sačuvan je ktitorski natpis despota Đurđa.

U ovom prostranom utvrđenom prostoru, pored objekata za smeštaj vojne posade nalazile su se glavne gradske institucije. U jugoistočnom uglu otkriveni su ostaci dvorske crkve, koja je nakon turskog osvajanja bila pretvorena u džamiju.

U okviru gradskih bedema nalazila se i velika crkva posvećena Blagovestima, zadužbina i grobni hram despota Đurđa, porušena već u drugoj polovini XV veka, nakon što su Turci zauzeli grad.

Smederevska tvrđava zanimljivosti

Turci su napustili Smederevo 1867. godine i tvrđava je do kraja XIX veka bila dobro očuvana. Međutim, teško je stradala u Prvom i Drugom svetskom ratu, a naročito 1941. godine kada je eksplodirao magacin municije smešten u tvrđavi.

Krajem prošlog veka obnovljen je značajan deo arhitektonskog kompleksa: restaurirani su objekti Malog grada, gradski bedemi i spoljašnji odbrambeni zid, rekonstruisana je kula na uglu Jezavskog i Varoškog bedema i do danas su urađena obimna arheološka istraživanja.

Od nekada malog predgrađa, koje je bilo smešteno uz obalu Dunava, dalje od gradskih zidina, razvio se tokom vekova, naročito posle 1867. godine, današnji grad Smederevo.

Danas, u smederevskoj tvrđavi možemo prisustvovati brojnim koncertima, manifestaciji “Smederevska jesen”, kao i predstavama koje se izvode leti pod vedrim nebom među srednjevekovnim zidinama.

Tvrđava je mesto za razmišljanje, romantičnu šetnju, upoznavanje sopstvene ili tuđe istorije, tumačenje srednjovekovne ili pak moderne umetnosti.

Interesantna je i činjenica da su mnogi filmovi domaće kinematografije poput: “Čarlston za Ognjenku” i “Boj na Kosovu”  snimani upravo izmedju zidina smederevske tvrdjave, što dodatno ukazuje na njen kulturni i istorijski značaj.

Na sajtu : www.smederevskatvrdjava.commožete virtuelno obići trvđavu.