Streličarstvo – Veština koja jača mentalne sposobnosti

Streličarstvo je veština gađanja lukom i strelom. Pripada grupi takozvanih ‚‚belih sportova“ i to je olimpijski sport.

U ovom tekstu ćemo pod pojmom streličarstvo podrazumevati samo sportsko streličarstvo (postoji i lovno streličarstvo).

Streličarstvo se prvi put pojavljuje na drugim Olimpijskim igrama 1900. godine u Parizu. Bilo je još na Olimpijskim igrama 1904., 1908. i 1920. godine a onda je skinuto sa programa zbog nejedinstvenih pravila. Svaki organizator OI postavio je neku svoju streličarsku disciplinu pa se rezultati nisu mogli upoređivati, niti voditi olimpijski rekordi. Streličarstvo je ponovo uvršteno na program OI 1972. godine u Minhenu.

Danas postoji nekoliko međunarodnih streličarskih organizacija, ali temelji moderne streličarske organizacije postavljeni su 1931. godine osnivanjem Međunarodne streličarske federacije FITA (Federation Internationale de Tir a l’Arc). Kasnije je naziv promenjen u WA što znači World Archery Federation.

Tada su utvrđena su nova jedinstvena pravila i discipline koje se gađaju u celom svetu, a takođe se i rezultati mogu upoređivati i voditi svetski rekordi. U WA tj. FITA se do sada učlanio 121 nacionalni streličarski savez. Jugoslavija je postala član FITA-e 1965. godine.

Streličarstvo je sport kojim se mogu baviti i muškarci i žene bilo kog doba starosti. To je pre svega individualni sport, koji zahteva smirenost i koncentraciju. Streličarstvo omogućava boravak i kretanje u prirodi, a u zimskom periodu se odvija u dvorani, tako da se aktivnosti odvijaju tokom cele godine.

Za streličarstvo se slobodno može reći da je porodični sport, kako u rekreativnom tako i u takmičarskom pogledu. U isto vreme i na istom takmičenju mogu gađati roditelji i deca, svako u svojoj kategoriji i u svom stilu. Cela porodica se može zajedno rekreirati i zabavljati na treningu ili takmičenju.

U Evropi i svetu, streličarstvo iz dana u dan stiče sve više poklonika. U Americi, na primer, ima preko 2 miliona registrovanih strelaca, a lovaca lukom i strelom i više.

Opremaje danas veoma kvalitetna i trajna, što znači da se može koristiti deset i više godina, ako se održava i koristi pravilno. Izbor opreme i cena zavisi od streličarske discipline kojom se želimo baviti, da li samo za rekreaciju ili takmičenje ili za obe aktivnosti. Izbor opreme zavisi od fizičke spremnosti i drugih osobina svakog pojedinca. Iz ovih i drugih razloga se preporučuje svakom ko se odluči baviti streličarstvom da se javi u neki od streličarskih klubova gde može dobiti potrebne informacije. I tek onda se može početi sa nabavkom opreme. Danas se u streličarstvu uglavnom koriste dve vrste luka: rekarv (recurve) ili refleksni luk i kompaund (compound) ili složeni luk.

Vodič kroz streličarstvo

Streličarstvo je sport u kome učesnici koriste luk da bi ispaljivali strele u metu koja ima 10 koncentričnih krugova. Rezultat svake strele zavisi gde ona pogodi metu. Najveći rezultat, desetka, se postiže pogađanjem mete u središnji krug ili centar. Rezultati se smanjuju sa svakim krugom prema spolja, od devet do jedan za poslednji krug na meti. Promašaj mete se računa nula za tu strelu. Za gađanje kompaund lukom u zatvorenom, desetka se računa samo kad strela pogodi unutrašnji prsten desetke.

Na kraju svakog ispucavanja strela sabiraju se rezultati. Broj pogodaka (onih koji nisu nula), desetke i Xs (pogoci u unutrašnji prsten desetke) se takođe beleže zbog odlučivanja pri nerešenom rezultatu.

Gađanje na otvorenom (Outdoor)

Najčešće discipline u gađanju na otvorenom su FITA i Olimpik.

FITA disciplina se sastoji od gađanja sa 36 strela sa svake od četiri daljine (90, 70, 50 i 30 metara za muškarce i 70, 60, 50 i 30 metara za žene) što čini ukupno 144 strele. Rezultati se sabiraju da bi se dobio poredak. Strele se uglavnom ispaljuju u grupama od šest, za određeni vremenski period.

Olimpik disciplina je na eliminacije, čovek na čoveka stil takmičenja, sve sa 70 metara. Nazvan je tako jer se koristi na Olimpijskim igrama. Pobednik svakog duela napreduje sve dok se ne dobije osvajač zlatne medalje. Svaki duel je sa 18 strela, izuzev četvrtfinala, polufinala i finala u kojima su dueli sa 12 strela.

Za gađanje na otvorenom se koriste mete od 122cm prečnika.

Gađanje u zatvorenom (Indoor)

Turniri u zatvorenom se održavaju za rekarv i kompaund lukove. Gađanje sa rekarv lukom se najčešće odvija sa dve daljine 25m i 18m. Sa daljine od 25m strelac ispaljuje 60 strela u metu prečnika 60cm, a sa daljine od 18m ispaljuje 60 strela u metu prečnika 40cm.

Za kompaund lukove je nešto drugačije. Takozvana kombinovana indoor runda podrazumeva ispaljivanje 60 strela sa daljine od 25m u metu prečnika 40cm, i dupla kompaund indoor runda sadrži dve povezane kombinovane indoor runde.

Pored gore navedenih gađanja u mete, u streličarstvu postoje još i sledeće discipline:

Fild (Field)

Gađanje u mete koje su postavljene po različitom terenu.

Flajt (Flight)

Cilj je postizanje što veće daljine. Koriste se sve vrste lukova i strela. Svetski rekord je 1871m.

Klot (Clout)

Gađanje u metu prečnika 15m koja se nalazi na tlu, sa pet koncentričnih krugova. Srednji krug vredi pet poena, svaki sledeći prema spolja se smanjuje za jedan poen. Gađa se sa daljine od 165m za muškarce i 125m za žene. Za kompaund luk daljine su 185m i 165m.

Samostrel (Crossbow)

Takmičenja su gađanje u metu (unutra i napolju) i klot. Mete su prečnika 60cm sa 10 višebojnih prstenova za gađanje na otvorenom i 40cm za gađanje u zatvorenom.

Ski-Streličarstvo (Ski-Ark)

Relativno nova disciplina. Streličarstvo kombinovano sa skijaškim trčanjem, slično je olimpijskom bijatlonu.

Arkatlon

Pucanje u metu kombinovano sa trčanjem. Distance su 5 i 12 km, sa tri mesta za gađanje.

3D Streličarstvo

Gađa se u replike divljih životinja u prirodnoj veličini. Uglavnom se koriste kompaund lukovi. Puca se 40 strela u 40 različitih meta.

Oprema

Štitnik za ruke je od ojačane kože ili plastike i nosi se na unutrašnjoj strani ruke koja drži luk. Nosi se da bi zaštitio ruku sa lukom od tetive posle odpuštanja.

Pločice za prste (Tabs) se koriste da zaštite prste od tetive pri odpuštanju i takođe da obezbede glatku površinu po kojoj će tetiva skliznuti. Većina pločica za prste su napravljene od kože a neke imaju i više slojeva materijala za dodatnu zaštitu. Veličina pločica za prste ne bi trebalo da bude duža od vrhova prstiju.

Štitnik za grudi služi da bi se zaštitile grudi kod žena streličara od povreda. Takođe se koristi kako široka odeća ne bi smetala kod odpuštanja tetive, naročito zimske i odeće za kišu. Štitnik za grudi je napravljen od mrežastog najlona ili plastike koji se pričvršćuje oko grudi elastičnim trakama.

Pomoć za odpuštanje je mehanički okidač koji se drži u ruci i koristi se umesto pločica za prste.  Može biti korišćen samo uz kompaund luk u skladu sa pravilima.

Držač luka je podesiva kožna traka prikačena za luk. Ona treba da komotno paše oko šake. Svrha držača luka je da strelcu omogući opuštanje prstiju šake kojom drži luk tako da mu luk ne ispadne iz šake posle odpuštanja. Osim ovog držača luka, koristi se još i zglobni i na prstima.

Markeri za stopalase  postavljaju  u  zemlju  da  bi  obeležili položaj prednjeg dela svakog stopala na liniji gađanja. Pomažu strelcu da održi ustaljen stav.