Kao i skoro svaki vid kulture koji poznajemo danas, i pozorište kao kulturna manifestacija vodi poreklo iz Antičke Grčke. Glumljenje pod maskama je nekada imalo krajnje ritualni karakter, mada je Aristotel prvi definisao pozorište kao događaj koji nije podrazumevao da njegovi učesnici moraju da ispoštuju sakralne obrede, no ipak je naglasio kao nepobitnu činjenicu da pozorište ima ulogu da nas duhovno uzdigne i pročisti, što je samo po sebi religijski element.
Antičko pozorište
Posećivanje pozorišta je, kao i festivala, simpozijuma i političkih debata, spadalo u sastavni deo kulturnog života Atinjana. Tragedija se javlja kao najstarija dramska vrsta i, prema Aristotelu, ima najveću duhovnu vrednost, jer nas kroz poistovećivanje sa stradajućim protagonistima pročišćuje i putem empatije čini nas boljim ljudima. Tragedije su u to doba – oko petog veka p.n.e. – prikazivale isključivo mitove o grčkim bogovima i herojima ili značajnije događaje u helenskoj istoriji. Sa druge strane, komedija i satira imale su za zadatak da prikažu nesavršenost smrtnika, zbog čega su ovi žanrovi bili popularni među publikom nižih društvenih slojeva.
Rimljani
Ipak, rimsko pozorište se smatra kolevkom zapadnjačke pozorišne umetnosti. Otprilike u isto vreme kao i Grci, i Rimljani otkrivaju svu moć zabave javnih manifestacija u vidu plesanja, akrobacije i uličnih zabavljača. Njihovo pozorište počiva u velikoj meri na zaostavštini Grka, čije su okvire preuzeli da bi izgradili sopstvenu umetnost. Rimsko pozorište širi se i po okupiranim teritorijama, te time udara temelje za dalje razvitke teatralne umetnosti.
Liturgijska drama
Od petog veka n.e. dolazi do značajnog smanjenja pozorišnih aktivnosti, jer je srednjovekovni crkveni autoritet anatemisao izvođenje komada, koji su nasleđe grčke tradicije, smatrajući ih paganskim. No, upravo će u crkvi poniknuti tzv. liturgijska drama – kratke predstave u kome su sveštenici pantomimom predstavljali različite epizode iz Isusovog života. Uskoro su počele da se komponuju i muzičke numere koje bi pratile ovakve izvedbe, pa je krajem 11.veka liturgijska drama zauzela važno mesto u kulturnoj sferi običnog stanovništva.
Srednji vek
Srednji vek igra veliku ulogu u razviću pozorišta, jer ono konačno izlazi iz okvira crkve i postaje samostalna manifestacija. Obični ljudi šiju sami svoje kostime i dobijaju uloge u predstavama, mada ženama još uvek nije dozvoljeno da stupe na pozornicu. Scenografija je bila postavljena na seljačkim pokretnim kolicima, pokrivenim platnom, koje je omogućavalo promenu lokacije. Mistične trope su tada bile žanr od značaja – predstave sa elementima folklora i natprirodnog iz narodne tradicije.
Satire i farse, ismevanje klerika i snažne seksualne konotacije u dramskoj radnji, iz Francuske i Nemačke raširile su se preko cele Evrope i postale izuzetno popularne među publikom. Krajem 12. veka pojavljuju se prve trupe profesionalnih glumaca, koji su nastupali za dvorsku publiku. Srednjevekovno pozorište dočekalo je svoj kraj protestanskom Reformacijom, čije su pristalice ukinule viševekovnu tradiciju izvođenja komada sa religijskim sadržajem.
Renesansa je nastavila negovanje onoga što joj je Srednji vek ostavio u amanet –kao što su izvođenje mističnih tropa i gluma pod maskama. Profesionalni glumci više ne glume samo po dvorovima, već oformljuju sopstvena udruženja i putuju po gradovima, te tako dobijaju naziv vagabunda.
Renesansa
Dok je drama ranije bila jedinstven izraz za određenu socijalnu klasu, otvaranjem privatnih pozorišta omogućava se eksperimentisanje na dramskom polju, kako bi se zadovoljili raznovrsni ukusi pripadnika svih klasa. Renesansna drama razvija se na celokupnom kulturnom tlu Evrope, sem u Engleskoj, gde se dramsko nasleđe prekida dolaskom puritanaca na vlast, koji zabranjuju bilo kakve javne izvedbe smatrajući ih paganskim i idolopokloničkim.
Neoklasicistička drama dominirala je većim delom 18.veka. Nju karakteriše grandioznost, bilo u scenografiji, kostimografiji ili u samoj radnji. Svaki komad je odisao teatralnošću i melodramom. Melodrama postaje dominantan žanr tokom 19.veka, oslanjajući se na tradiciju neoklasicizma. S druge strane, u Nemačkoj se javlja tendencija ka istorijski preciznom prikazu u scenografiji i radnji komada, kao i ka pisanju dramskih vrsta koje odišu nacionalizmom i veličanjem patriotskih osećanja. Prvi značajniji pisci – Šiler, Gete, Lesing i ostali pripadnici pokreta Sturm und Drang – smatraju se pionirima romantičarske drame.
Realističko pozorište
Kasniji period 19.veka beleži razviće realističke i non-realističke drame, iz koje će proisteći simbolizam i, kasnije, ekspresionizam. Kolevka realističke drame nalazi se u Rusiji, gde komadi Turgenjeva, Tolstoja i Ostrovskog prikazuju običnog čoveka sadašnjice, zaokupljenog pitanjima o egzistenciji, pravdi i preživljavanju u svakodnevici. Dolazi do usavršavanja dijaloga i oštrenja karakternih osobina protagonista. U ovom periodu od velikog značaja je Georg II, saksonsko – majningenski vojvoda, i njegov Majningenški ansambl, koji stoji na osvitu novog pokreta ka ujedinjenom stvaralaštvu (pojam koji je uveo Rihard Vagner pod nazivom Gesamtkunstwerk) i daje prednost reditelju umesto glumcima kao dominantnom faktoru u pozorišnoj produkciji.
Eksperimentalna pozorišta
Dvadeseti vek je dočekao ljubitelje pozornice eksperimentalnim pozorištem, kojim se savremeni autori odriču mnogih do tada ustanovljenih konvencija. Ne samo da je drama orijentisana na svakodnevnog čoveka i tekuće društvene probleme sa kojima se suočava, već poziva i publiku da učestvuje – da uzevši učešće u onome što se odvija na pozornici i sama dobije priliku da aktivno menja stanje u društvu.
Novi estetički pokreti, kao što su ekspresionizam, dadaizam, futurizam, Brehtovo epsko pozorište, pozorište apsurda, nadrealizam donose novi, moderni talas revolucije, rušeći sve ustaljene obrasce i norme, koje su se prenosile iz stoleća u stoleće, iz milenijuma u milenijum i dali nam slobodu forme i izraza, koji su nam pomogli da očuvamo pozorišnu umetnost, koju smo nasledili od Starih Grka kao sredstvo za pročišćavanje duše i kulturno uzdizanje – čemu ona i danas služi.
