Pećina predstavlja podzemnu prostoriju u Zemljinoj kori, nastalu prirodnim procesima. Pećine nastale u krasu su oblikovane hemijskim i mehaničkim delovanjem vode. Osim u tim stenama pećine nastaju i u naslagama gipsa, soli, magmatskim stenama, konglomeratima, brečama pa čak i ledu. Osnovni delovi pećina su ulaz, kanal i dvorana. Kanal je izduženi otvor, a dvorana je prostranija šupljina najčešće nastala širenjem podzemnih kanala. Istraživanjem pećina se bavi speleologija, a istraživači pećina su speleolozi. Autori rubrike ispričaće Vam priču o pet pećina. Peta priča je o pećini koja je dobila ime po jednom harambaši Rajku.
Rajkova pećina
Na istoku naše zemlje, na 200 km od Beograda i samo 2,5 km od Majdandeka nalazi se Rajkova pećina. Ime je dobila po harambaši Rajku iz 19.veka. Kako legenda kaže, držao je mehanu u naselju Rajkovu, a noću je pljačkao turske karavane i blago skrivao u pećini. Upadi u pećinu i večna potraga za blagom od strane meštana vladaju već decenijama ovim prostorom.
Pri ulazu u pećinu pronađen je kameni čekić iz praistorije, koji se čuva u arheološkoj zbirci Muzeja u Majdanpeku. Pećinu je prvi istražio Jovan Cvijić 1894.godine, a sedam decenija nakon njega, Radenko Lazarević i drugi istraživači, speleolozi i naučnici. Zubi pećinskog medveda i prekristalisane kosti životnja iz ledenog doba pronađene su prilikom iskopavanja. Mala kolekcija kostiju izložena kod izlaza iz pećine. Ukupna dužina pećinskih kanala je 2 304 metara, što je svrstava u red najdužih pećina Srbije.
Kako izgleda Rajkova pećina
Sastoji se iz dve celine: ponorske i izvorske, koje imaju po dva podzemna horizonta – rečni i suvi. Njihovim spajanjem nastaje kružna staza koja posetioce vodi u čudesan svet speleologije. Do kraja 2014. godine, dužina kružne staze iznosila je 633 metara, a sada je na raspolaganju oko 1 400 metara. Novo LED osvetljenje, ograde pored staze, bežični audio sistem za turističke ture i lokalni vodič koji vas vodi kroz dvorane pune slepih miševa i pećinskog nakita ( stalaktita, stalagmita, psećinskih stubova, bigrenih kada ) deo su turističke ponude Majdanpeka.
Planirana je kupovina turističkog vozića koji će posetioce voziti kroz tamnije i niže delove pećine, što će biti jedinstvena atrakcija naše zemlje.Stalna temperatura unutar pećine je 8 stepeni Celzijusovih, a vlažnost vazduha je 100%. Pećina je protočna. Rajkova reka spušta se od Kapetanskih livada kroz pećinu i dalje se spaja sa Paskovom rekom od koje nastaje Mali Pek. Od samog ulaza u pećinu, dva paralelna gvozdena mostića iznad reke, dužine 44 metara, uvode vas u Ježevu dvoranu. Ime je dobila zbog tankih i oštrih stalaktita koji vise sa tavanice poput bodlji ježa. Njihova belina potiče od kristalnog kalcita. Široka je 25 metara, a njenim centralnim delom dominaraju figure Buket lala i Egipatska boginja.
Od nje počinje kružna staza. Donji hodnik uz Rajkovu reku ukrašen je stalaktitima, dok je viši deo hodnika ispunjen stalagmitima, često spojenim sa stubovima i draperijama. Ovde će vas oduševiti pećinski oblici nazvani Panj sa pečurkama, Paradni slon, Plast sena, Duhovi, Žrtvenik, Kriva kula,Mačka koja spava i drugi. Na oko 400 metara od ulaza nailazi se na podzemno ušće Jankove u Rajkovu reku. Nakon njega ulazi se u Dvoranu vodopada visoku 15 metara. Dalje put vodi do brane koju su podigli Francuzi radi regulisanja vode i stvorili neprohodan kanal koji se završava jezercetom Rajkove reke.
Pećinski nakit
Suvi pećinski horizont počinje iz Ježeve dvorane uskim stepeništem visokim 22 metara. Izvorski deo je ukrašen pećinskim nakitom od belog kristalnog kalcita, a po podu se prostiru bigrene kade crvenkaste boje. Sav nakit svetluca što predstavlja jedinstvenu odliku pećine. Ovaj deo je uređen 1975.godine kada je pećina otvorena za posetioce. Izdvajaju se sledeće celine: Sala „posle zemljetresa“, Sala stećaka, Velika galerija, Hodnik sa pegavim kadama i Kristalna dvorana.Koralna kalcitna kada ispunjena je prozirnom vodom, kroz koju svetlucaju kristali kalcita. Džinovske orgulje predstavljene su draperijskim stubom visine 4,5 metara izgrađenog od svetlucavog, najčistijeg kalcita. Iza njega skriva se jezero u koralno kalcitnom basenu, ispunjeno prozirnom vodom obojeno plavim tonovima. Crveni vodopad je saliv izgrađen od bigra i crvenice, a visine 4 metara.
Mnoštvo jedinstvenih oblika nastalih kapanjem čiste kalcitne vode u krečnjačkim terenima Istočne Srbije smešteno je u nekoliko stotina metara pećinskih kanala. Isticanje vode obrazuje pećinski nakit, pa je suvi horizont nastao u uslovima sporog isticanja, kada su nastajali stalaktiti, dok je deo gde voda brže ističe uzrokovao pojavu stalagmita i bigrenih kada, ali i draperija, saliva i drugih oblika.
Obilazak pećine traje oko sat vremena, a obim informacija zavisi od veličine grupe koja treba da broji više od 10, a manje od 50 turista. Neophodna je najava grupe Turističkoj organizaciji Majdanpek, kako bi se obezbedio lokalni vodič i realizovala poseta blagu prirode.
Četvrtu priču možete pročitati OVDE.
Jelena Đokić
